Bóng chày là bộ môn thể thao có nguồn gốc lâu đời được ưa chuộng ở Mỹ, Canada, Nhật Bản,… Thế nhưng, tại Việt Nam bộ môn này vẫn chưa thực sự phổ biến. Mặc dù bóng chày không quá xa lạ với người Việt nhưng mọi người chỉ hiểu ở mức độ là bộ môn “cầm gậy đập bóng và chạy”. Vậy nên, để giúp mọi người củng cố thông tin, ngay bây giờ Bongdalu sẽ tổng hợp các thông tin và luật chơi cụ thể.
Lịch sử hình thành môn bóng chày
Bóng chày được gọi với tên tiếng Anh là Baseball. Đây là bộ môn thể thao phù hợp với mọi độ tuổi, giới tính. Muốn chơi tốt bộ môn này, người chơi chỉ cần nắm vững các kỹ năng như ném bóng, chụp bóng, đánh bóng và chạy bóng,…
Theo ghi nhận, vào những năm 1800 bóng chày chính thức ra đời tại nước Mỹ. Nguồn gốc của Baseball là từ trò chơi Rounders và chịu nhiều ảnh hưởng bởi các quy luật của bộ môn Cricket. Trận bóng diễn ra chính thức đầu tiên là ở Bearville, Ontario, Canada phía Bắc nước Mỹ.
Tuy nhiên, trước đó vẫn có nhiều tranh cãi xảy ra về nguồn gốc xuất xứ của bóng chày. Nhà sử học bóng chày người Mỹ David Block cho rằng, bộ môn này có nguồn gốc từ nước Anh. Ông phát hiện ra trò chơi Bass Ball được ghi lại lần đầu vào năm 1749 tại Surrey khi có sự có mặt của thần vương xứ Wales với tư cách người chơi.
Hiện nay, bóng chày nhanh chóng phát triển và được yêu thích ở quốc gia khác trên thế giới. Trong đó chẳng hạn như:
- Nhật Bản
- Hàn Quốc
- Đài Loan
- Cuba
- Puerto Rico
- Cộng hòa Dominica
- Panama
- Venezuela
- Nicaragua
- Mexico
- Canada
- ….
Tại Việt Nam, bóng chày du nhập vào khá sớm. Thế nhưng, bộ môn thể thao này vẫn ít được quan tâm. Song vài năm trở lại đây, lượng người chơi bộ môn này cũng đang tăng dần.
Luật bóng chày cơ bản
Cũng tương tự các bộ môn thể thao khác, bóng chày có quy luật riêng khi tham gia. Theo đó, quy luật cơ bản được quy định như sau:
Số lượng người, đội chơi
Trận đấu bóng chày chính thức được diễn ra với sự tham gia của 2 đội chơi. Mỗi đội sẽ gồm 9 người chơi với 9 vị trí trên sân. Hai đội sẽ thay phiên thay đổi vai trò tấn công và phòng thủ cho nhau.
Số lượng hiệp đấu trong trận bóng
Theo luật bóng chày, một trận đấu sẽ diễn ra nhiều nhất khoảng 9 hiệp đấu. Nếu như kết quả trận đấu quá chênh lệch thì có thể kết thúc ở hiệp thứ 5 hoặc thứ 7. Trong 9 hiệp đấu, đội nào ghi được nhiều điểm “run” nhất thì sẽ giành chiến thắng. Nếu qua 9 hiệp, hai đội vẫn có điểm số hòa nhau thì sẽ có một hiệp bổ sung.
Quy tắc đánh bóng chày
Về quy luật đánh bóng chày có các quy tắc cụ thể như sau:
- Một khi lệnh đánh bóng áp dụng thì không thể thay đổi lệnh trong suốt thời gian chơi. Mặc dù, người thay thế được phép nhưng phải tuân thủ thứ thự cầu thủ trước đó mà họ thay thế.
- Nếu người đánh bóng đánh được quả bóng từ người ném thì cần phải cố gắng chạy đến được điểm gốc đầu tiên. Sau đó, cầu thủ có thể chạy đến bao nhiêu căn cứ tùy thích trước lúc bị gắn thẻ. Mỗi cơ sở phải được chạm vào một số bộ phận cơ thể của người đánh bóng lúc chạy qua.
- Người chơi tấn công sẽ bị loại nếu:
- Người đánh bóng, đánh xuống đất và cầu thủ phòng ngự lấy được bóng ném về phía cầu thủ phòng ngự khác ở căn cứ đầu tiên trước khi runer chạy tới cơ sở đó.
- Khi đang ở Home Plate, cầu thủ đánh bóng không thể kiếm quyền chạy tới căn cứ.
- Cầu thủ đánh bóng thành công lên không trung nhưng cầu thủ phòng ngự chụp được trước khi bóng rơi xuống đất.
- Cầu thủ phòng ngủ đang cầm bóng chạm được vào người của Runner
Cách ghi điểm
Theo luật bóng chày, điểm sẽ được tính một khi xảy ra các trường hợp sau đây:
- Cầu thủ đánh bóng đội tấn công phải dùng gậy đánh trúng bóng bay càng xa càng tốt. Ngay sau đó, cầu thủ này cần chạy lần lượt đến các gôn và trở về Home Plate trước lúc các cầu thủ đội phòng ngự bắt được bóng.
- Cầu thủ đánh bóng thành công và chạy đến Home Plate mà không bị đội phòng ngự loại. Lúc này, điểm sẽ được tính là 1 cú “run”
- Cầu thủ đánh bóng cảm thấy mình không tới được gôn tiếp theo trước người giữ bóng thì có thể lựa chọn dừng ở điểm bất kỳ nào đó để trở thành Runner. Cầu thủ này sẽ được chạy đến các gôn còn lại khi đồng đội đánh trúng bóng ở lượt tiếp theo. Lúc này, đội tấn công ghi được 1 lúc tối đa 4 điểm (tùy vào số cầu thủ chạy về Home Plate).
- Cầu thủ có thể đưa bóng bay ra ngoài sân thì sẽ nhận được một cú Hone Run ghi điểm trực tiếp.
Các vị trị trí thi đấu môn bóng chày
Một đội bóng chày tham gia sẽ gồm 9 thành viên. Mỗi thành viên sẽ đảm nhận cho mình một vị trí cụ thể. Chi tiết các vị trí thi đấu như sau:
Cầu thủ giao bóng (Pitcher)
Pitcher chính là người ném bóng đến Catcher. Pitcher ra sân trong lượt đội mình phòng thủ. Vị trí đứng là ở Mound.
Cầu thủ bắt bóng (Catcher)
Cầu thủ có nhiệm vụ bắt những quả bóng mà Pitcher ném tới. Trong đó, Pitcher và Catcher cùng một đội đang chơi phòng ngự.
Chốt gôn 1 (First Baseman)
Cầu thủ bảo vệ gôn số 1. Nhiệm vụ của First Baseman là chụp các đường bóng ném từ đồng đội vị trí Infielder.
Chốt gôn 2 (Second Baseman)
Cầu thủ bảo vệ gôn số 2. Nhiệm vụ của cầu thủ này là bắt những quả bóng từ khu vực Outfielder.
Chốt gôn 3 (Third Baseman)
Cầu thủ bảo vệ gôn số 3. Nhiệm vụ chính của Third Baseman là chụp bóng khi Batter đối thủ đánh bóng sao cho bóng không chạm đất.
Chặn ngắn (Short Stop)
Đây là cầu thủ ở vị trí trung tâm chuyên chơi phòng thủ. Cầu thủ này cần có độ phản xạ và phán đoán tốt.
Trái ngoài (Left Fielder)
Bản chất đây cũng là vận động viên phòng ngự. Vị trí đứng của cầu thủ là ở phía bên ngoài sân bên trái.
Phải ngoài (Right Fielder)
Đây là cầu thủ phòng ngự được xếp đứng ở vị trí giữa sân. Nhiệm vụ của cầu thủ này là chụp bóng lúc Batter đánh. Đồng thời quyết định xem ai là người chụp bóng khi bóng bay giữa các khu vực Outfielder.
Giữa ngoài (Center Fielder)
Cầu thủ phòng ngự. Vị trí đứng của cầu thủ này được sắp xếp ở ngoài sân phía bên phải.
Một số thuật ngữ phổ biến trong bóng chày
Bất kể bộ môn thể thao nào cũng có các thuật ngữ cụ thể trong khi thi đấu. Tất nhiên, đối với bóng chày cũng vậy. Dưới đây là một số thuật ngữ thông dụng bạn hãy bỏ túi ngay cho mình:
Thuật ngữ trong thi đấu
- Double Play: Loại cùng lúc 2 người
- Triple Play: Loại cùng lúc 3 người
- Foul: Batter đập bóng ra ngoài biên
- Ball: Pitcher ném bóng lỗi. Theo luật bóng chày cứ 4 lần Ball sẽ tính bằng 1 Walk.
- Dead Ball: Pitcher ném bóng trúng người Batter
- Walk: Cầu thủ ném bóng Batter được phép đi bộ chiếm gôn 1 sau 4 lần Pitcher ném lỗi.
- Squeeze: Bunt khi có Runner ở Base 3
- Safe: Đội tấn công chiếm gôn an toàn
- Out: Cầu thủ chạy lên chiếm gôn của đội tấn công bị loại. Hoặc Batter nhầm thứ tự đập bóng, đánh được về vị trí Home Run nhưng lúc chạy về quên đạp lên gôn.
- Home Run: Batter đánh bóng ra ngoài sân. Cụ thể, đánh bóng trong vùng giữa 2 vạch Foul và chạy 1 vòng quanh 3 gôn rồi trở lại gôn được tính là 1 Home.
- Steal: Hiểu là cướp gôn.
- No hit, no run: Hiểu là Pitcher không gặp bất kỳ lỗi ném bóng nào trong trận.
- …
Các kiểu ném
- Fast Ball: Kiểu ném thăng, tốc độ cao
- Off Speed: Kiểu ném chậm hơn Fas Ball, ném được nhiều quỹ đạo
- Curve Ball: Bóng thay đổi quỹ đạo lúc bay
- 12 – 6 Curveball: Bóng xoáy xuống theo đường thẳng.
- Slider: Bóng cong nhưng độ xoáy ít
- Fork Ball: Bóng nhẹ, chậm, kèm độ lắc
- Change up: Ném tương tự Fast Ball nhưng tốc độ chậm hơn và không thay đổi quỹ đạo
- Circle Change up: Bóng Change nhưng thay đổi quỹ đạo lúc bay
- Eephus: Bóng rất chậm theo đường cầu vồng
- Cutter: Fast Ball cắt từ phải sang trái
- …
Các dụng cụ dùng để chơi bóng chày
Để chơi môn bóng chày bạn cần chuẩn bị rất nhiều dụng cụ quan trọng. Trong số đó phải kể đến những dụng cụ như:
Quả bóng chày
Quả bóng chày là một trong những dụng cụ không thể thiếu khi trải nghiệm bộ môn thể thao này. Quả bóng thường được làm bằng chất liệu cao su và bên ngoài có phủ 1 lớp da. Lớp vỏ ngoài được thiết kế chắc chắn với 2 đường da bò khâu chặt. Xét về hình dáng, bóng chày có dạng hình cầu, màu trắng. Kích thước chuẩn với đường kính 6.8cm, khối lượng 141.75g - 148.83g.
Găng tay bóng chày
Dụng cụ dùng để bảo vệ bàn tay cũng như cầm nắm trái bóng. Dụng cụ này thường được may bằng chất liệu da và được thiết kế phù hợp với với cách chơi và cách ném bóng. Theo quy định, găng tay bóng chày được sử dụng cho các vị trí như Pitcher, Catcher. Cũng giống như bóng chày thì găng tay cũng là dụng cụ không thể thiếu trong bộ môn thể thao này.
Gậy bóng chày
Dụng cụ bắt buộc phải có khi tham gia chơi bộ môn bóng chày. Chất liệu sử dụng làm gậy bóng chày thường bằng gỗ hoặc kim loại như nhôm, sắt, thép,...Kích thước chuẩn của gậy có đường kính 7cm, chiều dài 1.067m và cân nặng không vượt quá 1kg.
Gậy bóng chày
Mũ bảo hiểm chơi bóng
Trong bóng chày, dụng cụ mũ bảo hiểm là không thể thiếu khi tập luyện cũng như thi đấu. Loại mũ này được sử dụng với mục đích chống các chấn thương cho vận động viên. Bởi vì, tốc độ 1 cú ném bóng chày thường có lực rất mạnh. Vì thế, nếu rơi trúng đầu có thể gây tử vong.
Trang phục chơi bóng
Trang phục yêu cầu của cầu thủ bóng chày tùy vào vị trí mà có sự thay đổi. Đối với cầu thủ bắt bóng phải có đủ khẩu trang, mũ bảo hiểm, đệm bảo vệ chân, ngực, cổ. Mục đích là giúp bảo vệ cầu thủ không bị xây xát khi trượt chân.
Tổng kết
Trên đây là toàn bộ thông tin về luật thi đấu bóng chày và các thuật ngữ cơ bản. Mong rằng thông qua những chia sẻ ấy, bạn sẽ tổng hợp được cho mình trọn vẹn kiến thức liên quan đến bộ môn này.
