Mỗi chiến thuật trong bóng đá đều sở hữu giá trị đặc biệt, thậm chí có lối chơi đã trở thành văn hóa của cả một nền văn hóa bóng đá quốc gia. Catenaccio chính là một trong những chiến thuật như vậy. Vậy Catenaccio là gì? Chiến thuật này đã mang bóng đá Ý lên đỉnh vinh quang như thế nào? Câu trả lời sẽ được bật mí trong bài viết dưới đây của Bongdalu123.
Giải nghĩa Catenaccio là gì?
Nước Ý không chỉ gây ấn tượng với thế giới bởi phong cảnh lãng mạn, nền văn hóa ẩm thực phong phú mà còn để lại dấu ấn sâu đậm bề dày thành tích trong bóng đá. Nước Ý chính là quốc gia đã đạt được ngôi vô địch thế giới 4 lần. Bên cạnh đó, giải đấu quốc nội Serie A cũng luôn thu hút đông đảo sự chú ý từ người hâm mộ bóng đá.
Một trong những yếu tố tạo nên bản sắc đặc trưng của nền bóng đá đất nước hình chiếc ủng đó chính là lối chơi Catenaccio. Vậy Catenaccio là gì?
Catenaccio là một loại thuật ngữ tiếng Ý, mang ý nghĩa là “chiếc then cửa”. Trong lĩnh vực bóng đá, đây là một loại chiến thuật được miêu tả với sức phòng ngự vô cùng mạnh mẽ giống như cánh cửa đã được cài then. Với chiến thuật này, khung thành của đội sẽ được bảo vệ một cách tuyệt đối trước những đợt tấn công gắt gao của đối phương.
Đây được coi là một trong những phong cách chơi bóng của người Ý đã từng tạo dấu ấn vang dội một thời trong làng túc cầu. Không giống những chiến thuật khác chỉ đến rồi đi trong một thời gian ngắn, kỹ thuật phòng ngự này dường như đã trở thành một nhân chứng lịch sử trong mùa Serie A.
Nguồn gốc hình thành chiến thuật phòng ngự Catenaccio
Chiến thuật phòng ngự đỉnh cao này được ra đời vào những thập niên 1960, dưới thời kỳ của huấn luyện viên Helenio Herrera. Huấn luyện viên của câu lạc bộ Inter Milan đã sử dụng chiến thuật này với mục đích khiến đội bóng của mình đạt được những chiến thắng tối thiểu ở tỷ số 1-0 trong giải vô địch quốc gia.
Trên thực tế, chiến thuật này được sản xuất ra bởi đất nước Thụy Sĩ. Mặc dù vậy, sự kết nối đồng điệu của huấn luyện viên Helenio Herrera cùng chiến thuật đã đưa nghệ thuật phòng ngự của đất nước hình chiếc ủng lên một tầm cao mới.
Rappan - Huấn luyện viên người Thụy Sỹ đưa chiến thuật then cửa vào năm 1932 khi đang quản lý đội bóng Servette. Hệ thống này bao gồm 4 hậu vệ cố định bên cạnh hậu vệ quét. Chơi theo lối một kèm một, cùng một tiền vệ kiến thiết tại vị trí giữa sân cùng với 2 tiền vệ cánh chạy hai bên.
Nguyên tắc của chiến thuật phòng ngự Catenaccio
Chiến thuật phòng ngự then cửa là một chiến thuật dựa trên nguyên tắc tối ưu hàng phòng ngự một cách tốt nhất, hướng tới sự chặt chẽ trong hàng lối nhất có thể theo cách 1 kèm 1.
Có khá nhiều người đánh giá chiến thuật then cửa có tính chất khá tù túng vì các cầu thủ chỉ chăm chăm vào việc bảo vệ khung thành, chú trọng hàng phòng thủ hơn cả. Mặc dù vậy, nguyên tắc sắp xếp phòng ngự trong lối chơi này được cho là rất nghệ thuật.
Sơ đồ chiến thuật ban đầu mà huấn luyện viên Rappan sắp xếp là 4-5-1, với 4 hậu vệ sẽ chơi theo nguyên tắc 1 kèm 1. Tại vị trí tuyến giữa sẽ sử dụng 5 tiền vệ và chỉ có duy nhất 1 tiền đạo. Khi trải dài 5 tiền vệ khắp hàng phòng ngự như vậy sẽ giúp tạo nên một tấm lưới chắc chắn tại tuyến giữa, từ đó có thể dập tắt mọi sự tấn công của đội đối thủ khi còn ở phía sân bên kia.
Cho tới năm 1947, huấn luyện viên Rocco đã liên tục biến đổi chiến thuật này theo các dạng sơ đồ như 1-4-3-2, 1-4-4-1. Qua đó, AC Milan đã gặt hái được những thành tích xuất sắc trong sự nghiệp như 2 lần vô địch giải Quốc nội Serie A, đoạt danh hiệu vô địch Cúp C1 châu u 2 lần, 3 lần đoạt Siêu cúp nước Ý,...
Vào năm 1963, vị huấn luyện viên huyền thoại của Inter Milan Helenio Herrera, ông đã có rất nhiều nỗ lực trong việc cải tiến chiến thuật này. Ông đã biến đổi chiến thuật này thành lối chơi phòng ngự và phản công nhanh. Sự cải tiến này đã mang lại những vinh quang cho tuyển AC Milan. Phải nói rằng, Herrera chính là người tạo nên triều đại Hoàng Kim của Inter Milan.
Điểm cộng, điểm trừ của Catenaccio là gì?
Đối với bất cứ chiến thuật bóng đá nào cũng sở hữu những điểm cộng, điểm trừ nhất định, Catenaccio cũng không phải trường hợp ngoại lệ. Chiến thuật này đã mang lại những thành tích cho các đội bóng nước Ý, tuy nhiên bên cạnh vẫn còn nhiều hạn chế. Cùng phân tích rõ ràng hơn dưới đây:
Điểm cộng của Catenaccio
Những ưu điểm nổi trội của chiến thuật then cửa có thể liệt kê cụ thể như sau:
- Hỗ trợ đội bóng có thể phòng thủ một cách vô cùng hiệu quả
- Ngăn chặn đối thủ giành được bóng tại vị trí gần khung thành bởi hàng phòng ngự vô cùng dày đặc
- Có khả năng làm suy yếu tiền đạo của đội đối phương, đồng thời đưa hàng phòng ngự của đội đối phương vào thế bí
- Hỗ trợ đội bóng có thể thi đấu một cách vững chắc trong bất cứ trường hợp nào, kể cả trường hợp đội bóng thiếu người do cầu thủ bị đuổi khỏi sân
Điểm trừ của Catenaccio
Bên cạnh việc hỗ trợ cho hàng phòng ngự trở nên chắc chắn hơn, chiến thuật then cửa vẫn tồn tại một số điểm bất cập, cụ thể như sau:
- Chiến thuật làm hạn chế khả năng phản công, tấn công của các cầu thủ
- Chiến thuật yêu cầu các cầu thủ trong đội hình cần phải biết đánh dấu và nhận biết cầu thủ của đội đối phương tại bất cứ vị trí nào. Điều này có thể dẫn tới một số nhầm lẫn khi các cầu thủ cần phải đối mặt với hệ thống tấn công tổng lực.
- Chiến thuật tập trung lối chơi lùi sâu có thể khiến người những người theo dõi trở nên không còn quá yêu thích đội bóng nữa bởi nó khá nhàm chán. Dĩ nhiên là những nhà đầu tư cho đội bóng sẽ không quá thích điều này.
Catenaccio còn hợp thời đại ngày nay không?
Thời gian hưng thịnh nhất của chiến thuật then cửa rơi vào giai đoạn từ những năm 1960 - 1970. Sau thành công của đội bóng AC Milan, chiến thuật này đã được áp dụng tại hầu hết những câu lạc bộ của Ý, bao gồm cả đội tuyển quốc gia Ý. Chính vì vậy, mỗi khi nhắc tới nước Ý, người ta sẽ liên tưởng tới chiến thuật phòng ngự Catenaccio.
Mặc dù vậy, cho tới thời điểm hiện tại thì chiến thuật này đã không còn phù hợp với lối đá bóng hiện đại. Nguyên do là bởi theo quy định trước đây, trường hợp đội bóng thắng sẽ được cộng thêm 2 điểm, hòa được 1 điểm, chính vì vậy, chiến thuật này sẽ giúp cho đội hình các đội bóng có chắc trong tay 1 điểm. Trường hợp may mắn khai thác điểm yếu của đội đối thủ thì có thể tận dụng cơ hội này và giành chiến thắng.
Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, một trận thắng của đội bóng được cộng tới 3 điểm. VÌ vậy những đội bóng đơn thuần sử dụng lối chơi then cửa sẽ thiếu đi sự linh hoạt, từ đó có thể làm mất đi vị thế của mình trên bảng xếp hạng nếu chỉ tập trung vào cách chơi phòng ngự, đồng thời mong cầu một trận hòa.
Ngoài ra, phong cách chơi then cửa được đánh giá là không phù hợp với thời đại hiện nay vì nó không đảm bảo sự cân bằng. Về cơ bản, cả lối chơi phòng ngự hay tấn công đều phải đảm bảo cân xứng thì mới tạo ra sự linh hoạt trên sân. Lối chơi tập trung quá nhiều vào hàng phòng ngự, chỉ có duy nhất 1 tiền đạo khiến nhiệm vụ của hàng tiền đạo bị lu mờ rõ ràng trên sân.
Hiện nay, chiến thuật then cửa vẫn được sử dụng tại một số đội bóng khác. Tuy nhiên đã có sự cải biến nhất định để đảm bảo cân bằng được cả phong cách phòng ngự lẫn tấn công trên sân, tạo ra lối chơi bớt nhàm chán và chiến thuật hơn trước.
Lời kết
Bài viết trên đây của Bongdalu123 đã tổng hợp toàn bộ thông tin về chiến thuật Catenaccio. Hy vọng rằng những thông tin mà chúng tôi chia sẻ đã giúp bạn đọc phần nào có cái nhìn rõ hơn về phong cách chơi đã trở thành đặc trưng văn hóa của đất nước hình chiếc ủng. Hãy theo dõi Bongdalu123 để không bỏ lỡ các tin tức mới nhất về thể thao nhé.
