Theo dòng lịch sử, bóng đá là một bộ môn đã trải qua rất nhiều cuộc cải tiến, cách tân nhằm phù hợp với xu hướng của thời đại. Các kỹ thuật mới, lối chơi, vai trò của cầu thủ, luật bóng đá góp phần tạo nên các chiến thuật bóng đá. Vậy những chiến thuật này có gì đặc biệt? Hãy cùng Bongdalu123 tìm hiểu thêm trong bài viết bên dưới.
Thế nào là chiến thuật bóng đá?
Đối với một người hâm mộ bóng đá, chắc chắn khái niệm chiến thuật bóng đá đã không còn quá xa lạ. Theo đó, các chiến thuật trong bóng đá là một thuật ngữ dùng để chỉ tất cả các cách tổ chức, phân bố, kết nối các cầu thủ đang thi đấu trên sân. Mỗi chiến thuật đều thể hiện lối chơi của toàn bộ đội bóng cũng như điểm mạnh, điểm yếu của từng cầu thủ. Sơ đồ chiến thuật bóng đá thường được thay đổi, biến thể một cách linh hoạt để phù hợp với năng lực của từng thành viên trong đội qua từng thời kỳ.
Về mặt lý thuyết, các chiến thuật trong bóng đá thường không quá phức tạp. Tuy nhiên khi áp dụng vào thực chiến và đạt được thành công còn phụ thuộc nhiều vào trình độ chuyên môn của huấn luyện viên, cũng như khả năng thi đấu của các cầu thủ trên sân.
Các chiến thuật trong bóng đá cơ bản
Thông thường, các chiến thuật trong bóng đá thường khá đa dạng và được biến thể thành nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên hầu hết các chiến thuật đều được xây dựng dựa trên hai dạng chiến thuật cơ bản, đó là chiến thuật tấn công và chiến thuật phòng thủ.
Tất cả các chiến thuật được xây dựng trong lịch sử môn túc cầu giáo đều được sáng tạo dựa trên hai chiến thuật cơ bản này. Có rất nhiều chiến thuật vẫn được áp dụng cho tới ngày nay. Cùng tìm hiểu ngay bên dưới đây:
Chiến thuật Catenaccio
Chiến thuật Catenaccio là một dạng chiến thuật được xây dựng dựa trên chiến thuật phòng ngự. Đây là một lối chơi phòng thủ khá “mềm mại” từng được đội tuyển quốc gia Italia áp dụng trong thời kỳ hoàng kim của mình. Cho tới nay, chiến thuật này đã được nhiều đội tuyển, câu lạc bộ sử dụng và ghi được những thành công lớn.
Nhắc tới chiến thuật Catenaccio, người hâm mộ chắc chắn sẽ không khỏi liên tưởng tới thứ “chiến thuật đặc sản” của đất nước Italia. Nổi bật với thành tích của Herrera dẫn dắt Inter Milan thống trị hạng bóng đá cao nhất trong hệ thống bóng đá Ý thời bấy giờ. Trên thực tế, cái nôi sinh ra chiến thuật phòng thủ này là Thụy Sĩ chứ không phải Italia.
Chiến thuật Catenaccio được ra đời dựa trên chiến thuật phòng ngự 3-2-5. Lúc ấy, huấn luyện viên Karl Rappan đã thay đổi chiến thuật 3-2-5, đồng thời kéo 2 tiền vệ đội mình về thực hiện nhiệm vụ phòng ngự. Bên cạnh đó, 2 cầu thủ trong số 3 FullBack lúc đầu sẽ được đảm nhiệm vị trí 2 trung vệ ảo, phụ thuộc vào cách tấn công của đội đối phương mà hai người này sẽ di chuyển luân phiên để bọc lót cho nhau.
Chiến thuật Tiki Taka
Chiến thuật Tiki Taka là một chiến thuật được sử dụng vô cùng phổ biến và được nhiều người hâm mộ biết tới nhất. Chiến thuật này nổi tiếng từng được Barcelona áp dụng.
Theo đó, Tiki Taka trong tiếng Tây Ban Nha mang ý nghĩa là “chuyền và chạy”. Đây cũng chính là cách thức mà chiến thuật trong bóng đá này được vận hành. Lối chơi Tiki Taka thiên về hướng chạy và luân chuyển quả bóng liên tục.
Chiến thuật Tiki Taka được bắt nguồn từ một bình luận viên thể thao có tên Andres Montes. Tuy nhiên, người mở đầu và áp dụng lối chơi này vào câu lạc bộ đó chính là huấn luyện viên Luis Aragones. Chiến thuật càng trở nên đẳng cấp hơn khi được Pep Guardiola sử dụng trong câu lạc bộ Barcelona. Nhờ những thành tựu đạt được xuất sắc với chiến thuật này, Barcelona đã trở thành một trong những câu lạc bộ có thành tích đẳng cấp trong lịch sử bóng đá thế giới.
Chiến thuật Tiki Taka được xây dựng dựa trên đội hình 4-3-3. Tuy nhiên đội hình này có thể biến đổi thành dạng 3-4-3 hoặc 4-1-2-3 tùy theo diễn biến trận đấu khác nhau. Ngoài ra, một điểm quan trọng cần lưu ý trong chiến thuật này đó là sự kết hợp nhịp nhàng giữa các cầu thủ với nhau.
Chiến thuật này thường sẽ bắt đầu từ tuyến ở giữa trước khi chuyền bóng lên trên. Tưởng đây là một lối chơi đơn giản nhưng thực chất đây là chiến thuật cực kỳ khó áp dụng bởi đây phải là những cầu thủ cực kỳ tài năng như Messi, Xavi,... mới biến nó trở nên hoàn hảo.
Chiến thuật Gegenpressing
Chiến thuật Gegenpressing là một chiến thuật được huấn luyện viên Jurgen Klopp áp dụng vào câu lạc bộ mà ông dẫn dắt. Câu lạc bộ đầu tiên là Mainz 05, tiếp theo đó là câu lạc bộ Borussia Dortmund đã tạo nên những thành tích vượt trội nhờ chiến thuật này.
Gegenpressing ngày càng trở nên nổi tiếng hơn khi được áp dụng vào lối chơi chính thức của tuyển thủ Liverpool. Chiến thuật này cũng đã giúp biến câu lạc bộ Liverpool trở thành một trong những câu lạc bộ nổi tiếng nhất trên thế giới.
Cách áp dụng chiến thuật này được miêu tả là phải tập trung vào cự ly đội hình theo dạng kèm 1-1 trong khi đối phương đang có bóng. Lúc này, đội đối phương đang bắt buộc xử lý để có thể thoát khỏi tình huống pressing. Sau khi giành được bóng từ đội đối phương, đội hình này lại tiếp tục di chuyển, và sau đó sẽ chuyển sang trạng thái tấn công để có thể ghi bàn.
Chiến thuật Gegenpressing được miêu tả giống như con dao 2 lưỡi. Trong trường hợp các cầu thủ bất cẩn, không sử dụng chiến thuật đúng cách, chắc chắn sẽ mắc phải sai lầm bất cứ lúc nào.
Một số nguyên tắc khi áp dụng chiến thuật bóng đá
Mỗi chiến thuật bóng đá đều sở hữu điểm mạnh, điểm yếu riêng. Dù cho mỗi câu lạc bộ có áp dụng chiến thuật nào nữa thì cũng cần phải tuân thủ một số nguyên tắc để áp dụng các chiến thuật này, đảm bảo toàn đội được sắp xếp trật tự, ổn định, góp phần giúp chiến thuật trở nên hiệu quả hơn.
Một số nguyên tắc bài viết đưa ra bao gồm những nguyên tắc cụ thể như sau:
Chủ động trong chiến thuật bóng đá
Với cương vị là một cầu thủ chiến đấu trên sân, cầu thủ nào cũng cần phải thi đấu tập trung, đồng thời chủ động xử lý mọi tình huống bóng. Cục diện trận đấu thậm chí có thể thay đổi chỉ trong 1-2 giây, khiến chúng ta hoặc đội đối phương có thể gặp sai lầm. Vì vậy, cần tập trung và chủ động trong mọi chiến thuật.
Trong trường hợp đối phương có bóng, bạn hãy chủ động lùi về tổ chức đội hình, chiến thuật phòng ngự của đội mình. Trường hợp đội mình có bóng, hãy di chuyển một cách linh hoạt vào những vị trí thuận lợi nhằm hỗ trợ các đồng đội mình có thể ghi bàn.
Linh hoạt và nhanh nhẹn
Trên thực tế, có rất nhiều chiến thuật trong bóng đá như chiến thuật bóng đá 7 người, chiến thuật bóng đá 5 người, chiến thuật bóng đá 11 người, vì vậy, việc linh hoạt sử dụng các chiến thuật sao cho phù hợp với từng đội hình là vô cùng quan trọng. Cầu thủ nên tránh việc bị động, cứng ngắc khi chỉ áp dụng một đội hình, tránh gây ảnh hưởng tới cự ly của các cầu thủ khác trong đội.
Có kế hoạch trong chiến thuật bóng đá
Bóng đá là một môn thể thao đề cao tính chiến thuật và đồng đội. Chính vì vậy, vào thời điểm trước mỗi trận đấu, huấn luyện viên cùng các thành viên của câu lạc bộ cần phải hoạch định kế hoạch chung cho toàn bộ trận bóng. Bên cạnh đó, huấn luyện viên cũng nên chuẩn bị những kế hoạch dự phòng để đề phòng các trường hợp xấu có thể xảy ra trong trận bóng. Ngoài ra, việc chuẩn bị kế hoạch tử trước cũng sẽ giúp gia tăng tinh thần động đội, giúp các thành viên hiểu nhau hơn, đồng thời có thể phối hợp với nhau một cách ăn ý nhất giống như lúc tập luyện.
Một số đội hình các chiến thuật trong bóng đá phổ biến
Tùy vào từng quy mô số lượng cầu thủ mà các chiến thuật cũng sẽ được biến đổi linh hoạt dựa theo đó, cụ thể như sau:
Chiến thuật bóng đá 7 người
Đối với chiến thuật này đòi hỏi ban huấn luyện cần phải nắm rõ quy luật tính cân bằng, cũng như khả năng phát huy năng lực cá nhân của mỗi cầu thủ.
Sự liên kết mắt xích trong chiến thuật này đảm bảo tính cân bằng tự nhiên. Đội hình này thường thiên về xu hướng phòng thủ bao gồm 3 cầu thủ chơi tại vị trí phía sau nhằm xây dựng nền tảng vững chắc cho tuyến bên trên. Tuy là một chiến thuật phòng ngự, tuy nhiên có một số huấn luyện viên cho rằng có thể biến chiến thuật này thành tấn công bằng cách đẩy cao hàng hậu vệ, hoặc cũng có thể đưa hậu vệ từ vị trí trung tâm di chuyển lên vị trí tuyến giữa.
Chiến thuật này sẽ phù hợp sử dụng với những trận đấu có đối thủ sở hữu tốc độ nhanh và mạnh hơn. Tuy nhiên đội hình này có nhược điểm là thiếu đi cự ly tại hàng ngang. Đồng thời bị hạn chế việc chuyền bóng lên trên cho tiền đạo.
Chiến thuật bóng đá 5 người
Do ít người chơi hơn nên trong chiến thuật này thường chỉ có 4 đội hình cơ bản đó là 1-2-1, 2-2, 2-1-1, 1-1-2. Chiến thuật này sẽ luôn có một người nằm trong tư thế phản công, bên cạnh đó sẽ luôn có một người bọc lót và truy cản trong khi phòng ngự. Để nhằm trường hợp khi đội nhà bị phản công, nhiệm vụ của cầu thủ đó là làm chậm nhịp độ tấn công, đồng thời để đồng đội lui về tổ chức hàng phòng thủ.
Sơ đồ chiến thuật bóng đá 11 người
Chiến thuật trong bóng đá với đội hình 11 người thường sở hữu các đội hình như 4-4-1-1, 4-5-1, 5-3-2, 4-3-3,... Đây đều là những đội hình đã được các huấn luyện viên dày công xây dựng để đảm bảo giữa vị trí tấn công và phòng thủ, đem lại nhịp điệu linh hoạt cho toàn bộ đội hình.
Tổng kết
Trên đây là toàn bộ các chiến thuật trong bóng đá phổ biến nhất đã được Bongdalu tổng hợp. Hy vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp anh em bổ sung thêm thông tin trong lĩnh vực bóng đá.
